Vương Lộc
Hà Giang – mảnh đất nơi địa đầu Tổ quốc – mang vẻ đẹp núi rừng khiến tôi ấn tượng ngay từ lần đầu đặt chân tới đây. Trong chuyến đi này, tôi đã có dịp trải nghiệm cảnh sắc và dấu ấn văn hóa ở bản làng người Dao ở dãy núi Tây Côn Lĩnh.

Khu Bảo tồn thiên nhiên Tây Côn Lĩnh trải dài trên địa phận TP. Hà Giang và 2 huyện Vị Xuyên, Hoàng Su Phì. Do địa hình hiểm trở, tương đối khó tiếp cận nên khu bảo tồn này còn giữ được những vùng rừng nguyên sinh với hệ thảm thực vật đa dạng, đẹp hiếm có. Bản Xà Phìn ở Phương Tiến, huyện Vị Xuyên nằm ở độ cao gần 1.000m trên đỉnh một trong những ngọn núi của dãy Tây Côn Lĩnh là nơi có đồng bào Dao sinh sống trong những ngôi nhà phủ kín rêu xanh trên mái. Cộng đồng phượt gọi đây là làng nhà rêu. Chính kiểu thời tiết trên vùng núi cao mà theo thời gian, những nhà sàn lợp lá cọ là nơi có nhiều lớp rêu xanh dày bám chặt trên mái.
Để tới được ngôi làng độc đáo này, tôi và nhóm bạn đồng hành đã phải vượt qua hành trình khá gian nan. Con đường đèo dài khoảng hơn 10km lên đến đỉnh núi là thử thách đáng nhớ. Người bản địa nói rằng đường bây giờ đã dễ di hơn trước rất nhiều. Chúng tôi cẩn trọng vượt qua những vòng cua tay áo liên tục.

Con đường quanh co lên đỉnh Tây Côn Lĩnh mở ra những thước phim hùng vĩ về miền sơn cước Hà Giang, nơi núi trời gặp nhau, ấp ôm thành dải màu xanh mướt thanh bình. Thời điểm lúa chín mùa thu có lẽ là đẹp nhất nơi đây khi những thửa ruộng bậc thang nằm chơi vơi trên sườn núi ngả màu vàng óng. Mỗi vòng cua qua đèo lại mở ra trước mắt tôi những khoảng trời xa xa tuyệt đẹp.
Đặt chân tới làng nhà rêu Xà Phìn, từ đỉnh núi, tôi phóng tầm mắt ngắm khung cảnh bao la của núi rừng. Những cơn gió mùa thu se lạnh đem tới cái hanh hao hòa cùng ánh nắng vàng rực ngập tràn càng làm cho lữ khách đường xa bị mê hoặc bởi cảnh sắc và tiết trời nơi đây. Những mái nhà rêu tựa như cây nấm xanh ẩn hiện giữa bản làng, ruộng nương.
Vào kỳ thu hoạch cuối tháng 10, bà con người Dao ở Tây Côn Lĩnh sẽ tổ chức lễ hội mùa vàng để mừng vụ mùa bội thu, cầu mưa thuận gió hòa cũng như là dịp để sum họp, chia sẻ niềm vui. Nếu đến đúng dịp lễ hội, du khách sẽ được trải nghiệm những nét phong tục của người dân nơi đây cũng như khám phá văn hoá cổ truyền của người bản địa thông qua trang phục, nhạc cụ hay các nghi lễ, trình diễn nghệ thuật. Những hoạt động thường có trong lễ hội mùa vàng ở đây là lễ cấp sắc (đánh dấu sự trưởng thành cho nam giới theo thể chất và tâm linh), thi gặt lúa, thi nấu món ăn truyền thống, thi leo cột.

Đồng bào Dao sinh sống ở vùng cao Tây Côn Lĩnh dù còn nhiều khó khăn nhưng tinh thần của họ luôn tươi vui, chào đón du khách nồng hậu. Vài năm gần đây, chính quyền địa phương đã thúc đẩy du lịch, quảng bá văn hóa của người Dao thông qua các lễ hội. Đây chính là dịp để du khách trên mọi miền Tổ quốc đến thăm và trải nghiệm, từ đó cải thiện thu nhập kinh tế cho bà con để họ có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục: