Quảng cáo 
Bài: Tri Túc
Ảnh: Mặn Mòi
Di sản món ngon Việt Nam thuần tuý – Từ hương mà nhớ, từ vị mà thương.
Có những nốt hương, nhịp vị chỉ cần thoáng qua, lòng đã ấm lại. Mùi nếp mới len trong gió đồng, mùi mắm, mùi tương quấn quýt góc bếp… Mỗi người Việt đều mang trong tim một ký ức quê nhà, kết từ hương và vị, thứ di sản vô hình mà bền bỉ, thấm sâu qua tháng năm.
Từ tình yêu ẩm thực Việt, Mặn Mòi khởi xướng chuỗi sự kiện Hương vị quê nhà – hành trình khám phá tri thức dân gian và lưu giữ di sản ẩm thực Việt Nam. Bước qua mùa thứ 11, gần 200 món Việt thuần túy được giới thiệu, quy tụ hàng chục nghệ nhân, chuyên gia và nhà nghiên cứu ẩm thực. Mỗi mùa là một câu chuyện được kể bằng mùi – vị, tái hiện những món tưởng chừng thất truyền, sưu tầm nguyên liệu ít người biết đến.
Hạt gạo và giọt mắm, 2 biểu tượng dung dị mà kiêu hãnh, nối liền văn hóa Việt từ Bắc chí Nam. Hạt gạo qua bàn tay người Việt hóa thành trăm hình vạn sắc, từ bún, bánh, phở, cháo, miến… Mỗi “sợi ký ức” ấy kết thành dòng chảy dung dưỡng 3 miền, tinh tế trong từng công đoạn: chọn gạo, ngâm, xay, chế biến… tất cả đều thuận theo tự nhiên, cân bằng âm dương, giản dị mà trọn vẹn.
Và mắm – “ngư lộ”, giọt sương tiết ra từ biển cả, được ghi nhận từ thế kỷ 10, là linh hồn ngàn năm của ẩm thực Việt. Người miền Bắc có mắm rươi Tứ Kỳ, vị quý hiếm của mùa trăng; người miền Trung hãnh diện mắm ruốc Huế, nồng mà gợi; người miền Nam có mắm cá trèn, mắm tôm chà, ủ theo con nước, đậm đà phù sa.
“Khi thưởng thức món chả cá Hà Nội, các bếp trưởng đến từ Bỉ đã “wow” trước chén mắm tôm được khử tanh bằng rượu trắng, đánh bọt với chanh cốm rồi điểm chút tinh dầu cà cuống. Khi nếm cái bọt mắm tím hồng, họ thốt lên: “Không thứ gì có thể thay thế! ” – Nghệ nhân ẩm thực Bùi Thị Sương kể trong mùa sự kiện có chủ đề Mắm muôn miền.
Ở Huế, ẩm thực như nghệ thuật dệt gấm, kỳ công và thanh nhã. Bún giấm nuốc, trong như ngọc, phối hòa tinh khéo giữa nước dùng từ gan heo, tương bần, đậu phộng, mè hay cá bống thệ sông Hương; kết cùng con nuốc mùa hè, chả cua giã tay, tôm tươi, tạo nên vị thanh mà đậm, dịu mà sâu. Ấy là một phần câu chuyện của Huế – Nhớ mạ ta xưa, phản chiếu nết người Huế, nền nã mà sâu sắc.
Về miền sông Tiền, sông Hậu trù phú, hơn 300 món bánh dân gian, vẫn giữ vẹn hồn quê trong từng nếp lá. Bánh tét chữ gửi lời chúc qua mỗi lát cắt; bánh dừa Giồng Luông dẻo thơm nức tiếng Bến Tre xưa; bánh nghệ từ người Nghệ An di cư truyền nghề, se tay khéo từ bột nếp và bột gạo, dẻo trong và mềm mại, từng rực rỡ khắp Nam Bộ.
Người Vĩnh Long gửi tình ấm qua tô cháo gà bồ ngót Phú Phụng. Xứ Gò Công vang danh món nham “tiến vua” Tự Đức, mộc mà duyên. Mùa sự kiện chủ đề Phong vị sông Tiền là chuyến chu du Cửu Long đầy xúc cảm – phóng khoáng và thẳm sâu tình đất tình người.
Cần Giờ – nơi rừng chạm sóng biển, kể chuyện giao duyên giữa con người và thiên nhiên vùng ngập mặn. Ở đó, có gỏi lá kìm khô cá Lạp Sơ, lẩu ba khía lá buôi, những món nghe tên đã thấy hương mặn mòi của gió, vị chan chát của lá rừng.
Hành trình còn vươn ra biển đảo, đặc sản đượm hương muối gió như cá nâu kho trái giác Cà Mau, hay chè nhum biển Phú Quốc táo bạo mà quyến rũ, góp phần tạo nên bản đồ hương vị Việt độc bản.
Ẩm thực Việt Nam là một di sản sống, kết tinh từ tri thức bản địa, tình quê truyền qua tay bà, tay mẹ. Người Việt vốn kiệm lời, chỉ kể chuyện bằng hũ mắm, hạt muối, chén nước cốt dừa. Món Việt tinh tế trong hương, kỳ công trong vị – điều khiến bạn bè quốc tế say mê.
Mỗi mùa “Hương vị quê nhà” không chỉ tái hiện món ngon, còn là nhịp cầu nối truyền thống với hiện đại, gìn giữ mạch văn hóa Việt, để mỗi hương gạo mùa, vị bánh quê tiếp tục kể chuyện quê hương, nhẹ nhàng mà chạm sâu đến trái tim thế giới.
Hương vị quê nhà – Dự án tôn vinh món ngon Việt Nam thuần tuý
