Bài: Vân Anh
Ảnh: Internet
Không lựa chọn những khuôn mẫu cũ kỹ hay tôn vinh những chiến công lẫy lừng, “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên mang đến một cách kể mới về chiến tranh – tinh tế, nhân văn và đậm tính cá nhân. Bộ phim vừa ra mắt đã nhanh chóng gây tiếng vang, thu về hơn 23 tỷ đồng sau hai ngày chiếu sớm, chứng minh sức hút không nhỏ của dòng phim lịch sử khi được kể bằng một ngôn ngữ điện ảnh giàu sáng tạo.
Phim chiến tranh dưới ống kính cảm xúc
Lấy bối cảnh Củ Chi năm 1967 – thời điểm địa đạo trở thành mục tiêu càn quét dữ dội của quân đội Mỹ – bộ phim theo chân đội du kích do Bảy Theo (Thái Hòa) chỉ huy. Bên dưới lớp bom đạn, khói lửa, câu chuyện được dẫn dắt bằng những lát cắt đời thường: một buổi chiếu phim đơn sơ, những phút giây yêu đương trong chớp nhoáng giữa Ba Hương (Hồ Thu Anh) và Tư Đạp (Quang Tuấn), hay chỉ đơn giản là sự sống còn trong căn hầm chật chội.

Ở đó, người lính không còn là biểu tượng phi thường. Họ là những con người bằng xương bằng thịt: biết sợ hãi, biết yêu, biết yếu lòng nhưng vẫn kiên cường ở lại vì lý tưởng và lòng yêu nước. Bùi Thạc Chuyên không kể một câu chuyện lớn, mà kể nhiều câu chuyện nhỏ, ghép lại thành một bức tranh sinh động nhưng bi tráng về chiến tranh.
Bước chuyển mới của phim chiến tranh Việt
Không cao trào kịch tính như “Cánh đồng hoang”, cũng không nặng nề cảm xúc như “Bao giờ cho đến tháng Mười”, “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” chọn nhịp điệu chậm rãi, để người xem dần thấm từng khoảnh khắc – một cách tiếp cận hiếm hoi nhưng táo bạo với thể loại phim chiến tranh Việt Nam. Cái chết không đến như điểm nhấn bi kịch, mà ập đến như điều không thể tránh, khiến cảm xúc người xem bị xô lệch giữa hy vọng và mất mát.

Đây chính là điểm mới lạ mà bộ phim mang lại: chiến tranh không chỉ là bối cảnh, mà là không gian để khắc họa tâm lý con người. Căn địa đạo – tối tăm, ngột ngạt – trở thành hình ảnh ẩn dụ cho thế giới nội tâm bức bối, nơi người lính không chỉ chiến đấu với kẻ thù bên ngoài mà cả nỗi sợ, sự giằng xé trong chính mình.
Dấu ấn đạo diễn và kỹ thuật sản xuất
Là một trong số ít đạo diễn có thể linh hoạt giữa dòng phim nghệ thuật và thương mại, Bùi Thạc Chuyên tiếp tục khẳng định bản lĩnh với tác phẩm mới. Không gian phim được thiết kế công phu với hai mảng màu chủ đạo: bên ngoài là sắc xám tro, nâu đất tái hiện không khí khắc nghiệt của chiến trường; bên trong địa đạo lại là ánh sáng vàng trầm từ đèn dầu, mang đến cảm giác vừa gần gũi vừa ngột ngạt.

Kỹ thuật quay cũng được vận dụng khéo léo để tăng tính nhập vai. Những cú máy rung lắc, mô phỏng điểm nhìn của nhân vật trong lòng địa đạo, hay cách máy quay tịnh tiến chậm rãi theo từng bước chân đều góp phần đẩy cao cảm giác bất an, hồi hộp.
Dàn diễn viên chỉn chu, vai diễn có chiều sâu
Không chỉ đầu tư về kỹ thuật, “Địa đạo” còn quy tụ những gương mặt sáng giá của điện ảnh Việt. Thái Hòa có màn trình diễn tiết chế, tập trung vào nội tâm. Quang Tuấn gây ấn tượng với hình ảnh gầy gò, lấm lem và sự am hiểu về vũ khí, khí tài – một trong những vai diễn thuyết phục nhất của anh. Hồ Thu Anh cho thấy sự tiến bộ rõ nét, dù giọng thoại chưa thật sự mượt mà với chất Nam Bộ.

Tất cả góp phần tạo nên những nhân vật có chiều sâu, khiến người xem dễ đồng cảm hơn là ngưỡng mộ. Họ không đại diện cho “anh hùng” như trong các bộ phim tuyên truyền quen thuộc, mà chỉ đơn giản là những con người đang cố sống – và yêu – trong chiến tranh.
Một tác phẩm ý nghĩa, dù chưa trọn vẹn
Dẫu vậy, “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” vẫn tồn tại những điểm trừ khó bỏ qua. Việc thiếu đi nhân vật trung tâm rõ ràng, cùng nhiều tuyến truyện đan xen khiến mạch phim đôi khi trở nên rối rắm. Phong cách “show, don’t tell” đặc trưng của đạo diễn – trong một tác phẩm có nhiều tình tiết quan trọng – có thể khiến khán giả đại chúng cảm thấy khó nắm bắt trọn vẹn.
Tuy nhiên, với kinh phí lên tới 55 tỷ đồng, và tâm huyết thể hiện rõ từ hình ảnh, âm thanh đến dàn dựng, bộ phim xứng đáng là một điểm sáng của điện ảnh Việt trong năm 2025. Nó cho thấy rằng chiến tranh vẫn có thể là đề tài hấp dẫn – nếu được kể bằng một cách mới, từ góc nhìn mới, và bằng ngôn ngữ điện ảnh dũng cảm.
“Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” không đơn thuần tái hiện một giai đoạn lịch sử, mà còn đào sâu vào bản chất con người trong hoàn cảnh ngặt nghèo nhất. Đó là một địa đạo không chỉ dưới lòng đất, mà còn nằm sâu trong tâm hồn – nơi ánh sáng của tình yêu, của lý tưởng, vẫn rực lên giữa bóng tối.