Quảng cáo 
Bài THỦY TIÊN
Ảnh INTERNET
Xuất phát từ y phục của tầng lớp lao động, quần jeans đã vượt qua những cuộc viễn chinh dặm trường, mang theo tinh thần nổi loạn và ý chí đấu tranh để trở thành món đồ thiết yếu trong tủ đồ toàn thế giới.
Ra đời trong “cơn sốt”
Năm 1970, tờ American Fabrics từng nhận định: “Denim là một trong những loại vải lâu đời nhất thế giới, thế nhưng lại mang trong nó tinh thần trẻ trung vĩnh cửu”. Toát ra từ lớp vải nhuộm xanh là nguồn năng lượng táo bạo và tươi trẻ, vượt lên mọi ranh giới về địa vị, giai cấp và chủng tộc để trải dài từ thảm đỏ, sàn diễn thời trang cho đến những con phố tấp nập toàn thế giới. Thế nhưng, ít ai biết rằng quần jeans lại có xuất phát điểm vô cùng khiêm tốn.
Những năm 1850, cơn sốt săn vàng tại California thu hút nhân công từ khắp nơi đổ về. Lúc bấy giờ, một thợ may tên là Jacob Davis thường mua vải denim từ Levi Strauss để làm buồm, lều bạt. Nhận thấy đây là chất vải dày dặn, có sức bền cao, anh dùng vải denim để chế tác quần cho các thợ mỏ, từ đó tạo nên một “cơn sốt” y phục song song với cơn sốt vàng đã lan tràn khắp nước Mỹ. Năm 1873, Jacob Davis bắt tay với Levi Strauss để viết tiếp hành trình của thương hiệu Levi’s. Hợp tác này chính thức mở ra một thời đại mới cho quần jeans – thế kỷ của nổi loạn, đấu tranh và trao quyền cho thế hệ trẻ.
Nổi loạn và bất tuân
Theo tạp chí thời trang Vogue, lối diễn dịch màu hồng về lịch sử của quần jeans vẫn thường khiến vai trò của tầng lớp lao động và tinh thần đấu tranh của quần jeans bị xem nhẹ. “Không có y phục nào mang trong nó nỗi đau xã hội cũng nhiều như tính biểu tượng mà nó có hơn quần jeans”. Những năm 1920, quần jeans đã phổ rộng khắp bờ Tây nước Mỹ và nhận được sự ưu ái của các cao bồi rong ruổi trên yên ngựa – những người đã nếm trải Chủ nghĩa Cá nhân khắc nghiệt của nước Mỹ (Rugged Individualism), tự mình đối chọi với cuộc sống cam go. Cuối thập niên 30, phong cách này mới được lãng mạn hóa nhờ vào các tài tử Hollywood như Gary Cooper hay John Wayne. Quần jeans vượt khỏi ranh giới của trang phục bảo hộ lao động, trở thành món đồ ta có thể mặc trong dịp nghỉ dưỡng cuối tuần.
Đến thập niên 50, quần jeans chính thức đồng vọng với một thế hệ trẻ nổi loạn và bất mãn, tiêu biểu là hình tượng của Brando trong On the Waterfront (1954) và James Dean trong Rebel with a cause (1955). Trong phim Rebel with a cause, James Dean khoác lên mình chiếc áo sơ mi trắng và quần jeans xanh của Levi’s, bên ngoài là áo khoác gió đỏ. Đôi mắt u uất của anh cùng những trường đoạn tâm lý dữ dội biến James trở thành đại diện cho tầng lớp tuổi teen Mỹ: tràn trề thất vọng với xã hội, cô độc và nổi loạn. Nắm bắt tinh thần đó, thiếu niên Mỹ nhiệt tình săn đón quần jeans để bộc lộ cá tính của mình.
Giờ chơi đã điểm
Thập niên 60-70 là một giai đoạn náo động trong lịch sử Mỹ – vừa có độ lùi của hai cuộc thế chiến, vừa là thời điểm phong trào phản đối chiến tranh Việt Nam đến hồi quyết liệt. Đường phố trở thành cái nôi của các cuộc biểu tình xã hội và chủ nghĩa phản văn hóa – và dĩ nhiên, một cuộc chơi nổi loạn đến thế không thể thiếu quần jeans. Với chủ trương “Flower power”, những người theo phong cách Hippie thêu hoạ tiết hoa sặc sỡ lên quần jeans để gióng lên tinh thần phản chiến. Tương tự, các nhà hoạt động nữ quyền mặc quần jeans xanh để giương cao ngọn cờ bình đẳng. Nhà trường càng cấm đoán, giới trẻ Mỹ lại càng đấu tranh quyết liệt.
Mọi cuộc chơi rồi sẽ đến cao trào. Thập niên 70-80 chứng kiến sự nhập cuộc của các nhà mốt cao cấp, khởi đầu là Calvin Klein khi đưa quần jeans lên sàn runway vào năm 1976. Mặt khác, quần jeans đã xâm nhập vào các trào lưu văn hóa như Punk, Grunge và Rock nhờ vào tính linh hoạt và vẻ ngoài bụi bặm, tạo tiền đề cho những cuộc giao thoa kinh điển giữa phong cách đường phố và thời trang cao cấp. Ví như quần jeans rách, mấy ai biết rằng tiền thân của chúng bắt nguồn khi các tín đồ punk chủ động xé rách quần để khẳng định tinh thần cô lập và chống đối? Không lâu sau, quần jeans rách xuất hiện “ngạo nghễ” trên sàn diễn của Jordache hay Calvin Klein. Chỉ trong một thế kỷ, quần jeans đã vượt lên mọi ranh giới về địa vị, văn hóa và chủng tộc để trở thành mẫu số chung của cả nhân loại.
Ở sân chơi này, tinh thần phản kháng trở thành lề luật. Không chỉ khiêu khích xã hội đương thời, mỗi một xu hướng quần jeans ra đời là còn là ngọn sóng trào phản bác chính xu hướng liền trước nó. Xuôi dòng Hip Hop của thập niên 90, ngược lại với quần jeans ống đứng tiêu chuẩn là những chiếc quần ống rộng của JNCO, khiến Levi’s điêu đứng một thời. Tuổi thơ của thế hệ trẻ thời kỳ này sao có thể thiếu chiếc quần jeans cạp trễ quá khổ đầy sành điệu, hay jeans Carpenter với những mẫu túi được biến tấu đầy thú vị?
Thiên niên kỷ hoài niệm
Bước vào thế kỷ 21, các siêu sao nhạc Pop tiếp tục thử nghiệm quần jeans theo nhiều cách: quần bó sát và quần cạp trễ. Thời trang có xu hướng tuần hoàn sau khoảng 10 đến 20 năm. Quần jeans cũng không ngoại lệ, minh chứng là sự hồi vãn của dáng quần bó sát kể trên và xu hướng Y2K đương thời. Tuy vậy, quần jeans cũng có phần lạc dòng, bởi tại bất cứ thời điểm nào trong 24 năm qua, ta vẫn thấy những rẽ nhánh khác nhau của jeans được ưa chuộng một cách đồng thời và được mặc bởi hàng triệu người trên phố.
Quần jeans đã trải qua một hành trình dài để tiến đến vị thế phổ quát ở thời điểm hiện tại, với sức sống quật cường và năng lượng táo bạo không thể dập tắt. Chẳng thế mà năm 1983, trong một cuộc phỏng vấn với New York Magazine, Yves Saint Laurent đã khẳng khái chia sẻ: “Tôi ước mình đã phát minh ra quần jean. Chúng có sự biểu cảm, khiêm tốn, sự hấp dẫn giới tính và vẻ đẹp đơn giản – tất cả những gì tôi kỳ vọng ở thiết kế của mình”.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
