Quảng cáo 
Bài & Ảnh Tô Đi Đâu
Một hành trình ngắm nhìn và tận hưởng một Phú Quốc vừa thân thuộc mà thật khác biệt, để ta cảm nhận nét hiện đại giao thoa cùng giá trị bản sắc văn hóa nơi đây.
Phú Quốc trong trí nhớ nhiều người là biển xanh, cát trắng, các khu resort cao cấp và ly cocktail lúc hoàng hôn. Nhưng ở một tầng sâu hơn, “Đảo Ngọc” vẫn giữ lại những lớp trầm tích của văn hóa bản địa, nơi người dân còn gắn bó với nghề truyền thống, với tín ngưỡng dân gian và cả những biểu đạt nghệ thuật mang đậm bản sắc Việt.
Ngày 1: Nghề xưa, mùi mắm và một chiều lặng gió
Buổi sáng đầu tiên ở Phú Quốc, tôi ghé thăm một nhà thùng nước mắm truyền thống tại Dương Đông. Không có bảng hiệu du lịch, không có khu trải nghiệm dàn dựng, không gian bên trong là một dãy thùng gỗ cao lớn, dây thừng quấn chặt, đặt trong ánh sáng vàng nhạt hắt xuống từ mái tôn. Không khí dày đặc mùi cá ủ, muối biển và gỗ ngấm thời gian.
Cô chủ nhà thùng, người đã gắn bó với nghề hơn ba mươi năm, khi được hỏi về công nghệ sản xuất, chỉ đáp: “Ở đây tụi tui không sản xuất nước mắm. Tụi tui giữ nghề”. Một câu nói đơn giản, nhưng đủ để khiến một người trẻ như tôi đứng lặng suy ngẫm.
Người ta có thể gọi đó là đặc sản, là sản phẩm địa phương, nhưng với những người như cô, nước mắm là một phần “căn cước”, một biểu hiện của tính cần mẫn, sự bền bỉ và tinh thần gìn giữ nghề quê hương hơn là phát triển kinh doanh.
Chiều cùng ngày, tôi ra biển Dương Đông. Chỉ mang theo một chiếc ghế gấp và cuốn sổ nhỏ, tôi ngồi lặng nhìn mặt trời từ từ hạ xuống, ánh sáng cuối ngày loang đều mặt nước. Không máy ảnh. Không nhạc nền. Chỉ là một buổi chiều tĩnh đến mức mọi thứ diễn ra trong ngày – từ câu nói của cô chủ nhà thùng, mùi mắm trong không khí, đến không gian trầm mặc – cứ thế lắng xuống trong đầu.
Ngày 2: Sân khấu không lời và cách lịch sử lên tiếng
Tôi dành phần lớn thời gian ban ngày để đi dạo quanh tổ hợp giải trí lớn nằm ở phía bắc đảo. Nhưng điều khiến tôi dành nhiều kỳ vọng nhất lại không nằm ở các dãy phố mô phỏng Venice, mà là chương trình biểu diễn Tinh Hoa Việt Nam diễn ra vào buổi tối.
Tôi đến sớm, ngồi ở hàng ghế giữa và mang tâm thế không mong đợi nhiều. Ngay từ nhịp trống đầu tiên, tôi hiểu mình đang bước vào một hình thức kể chuyện khác: không lời thoại, không thuyết minh, chỉ có âm nhạc dân gian, ánh sáng và chuyển động cơ thể.
Hơn 300 diễn viên lần lượt tái hiện những lát cắt của văn hóa Việt, từ làng quê Bắc Bộ đến cung đình Huế, hay cảnh sắc các phiên chợ đến khoảnh khắc trạng nguyên rước sắc phong. Mỗi động tác được tính toán kỹ lưỡng, trang phục và sân khấu được đầu tư chỉn chu. Không cần ai giải thích, nhưng người Việt nào cũng hiểu – bởi đó những ký ức lịch sử hằn sâu trong tâm trí chúng ta.
Khi lá cờ đỏ sao vàng bay lên ở cảnh cuối, giữa âm thanh trống hội, tôi nhận ra mình đang ngồi giữa một sân khấu biểu đạt văn hóa bằng cảm xúc. Một chương trình không đơn thuần là biểu diễn, mà là một hình thức lưu giữ và tiếp nối, là cách để lịch sử thì thầm với hiện tại.
Ngày 3: Làng chài, lời khấn và một dạng tĩnh lặng khác
Sáng cuối cùng, tôi theo chân một người quen ra làng chài Cửa Cạn, không phải để làm ngư dân trong một ngày, cũng không phải để chụp ảnh, mà tôi đơn thuần chỉ muốn quan sát. Một vài người đàn ông đang chuẩn bị thuyền, một số khác đang gỡ lưới, nói chuyện phiếm và pha trà. Họ không có bất kỳ lời chào đón du khách nào, nhưng tôi thấy thoải mái hơn bao giờ hết.
Tôi được mời đi một vòng trên thuyền thúng. Gió nhẹ, nước lăn tăn sóng nhỏ và người lái thuyền khá kiệm lời. Chúng tôi chỉ lặng lẽ trôi qua các mái nhà chài, những chiếc ghe đang neo, và vài chú chó nằm ngủ trên cầu gỗ. Tất cả gợi nên một khung cảnh sống thật đến mức tôi có cảm giác mình trở thành người ở đây, không còn là du khách nữa.
Trưa muộn, tôi ghé thăm Dinh Cậu – nằm trên một mỏm đá nhô ra biển. Nơi đây là miếu thờ linh thiêng của người dân vùng biển Phú Quốc với khói nhang bay nghi ngút, cùng tiếng chuông gió leng keng. Tôi chợt thấy một bà cụ mặc áo bà ba đứng khấn bên lư hương. Tuy không nghe hết lời bà nói, nhưng câu cuối vọng lại rất rõ: “Cầu cho ghe về đủ người”. Câu nguyện ngắn, nhưng gói cả một đời tin cậy vào biển. Tại nơi ấy, tín ngưỡng không phải là nghi lễ lớn lao, mà là cách con người gửi hi vọng vào những điều không thể kiểm soát. Sự bình dị ấy, có lẽ cũng là điều khiến lòng tôi thấy yên nhất trong suốt chuyến đi.
Ba ngày, không nhiều địa điểm, không chạy theo lịch trình dày đặc nhưng đủ để nhìn thấy một Phú Quốc rất khác – tĩnh hơn, sâu hơn, và đẹp theo một cách không dễ định nghĩa. Nơi đây, những cơ sở làm nghề truyền thống nhỏ vẫn tồn tại trong âm thầm, tín ngưỡng bản địa vẫn giữ vai trò gắn kết cộng đồng, và sân khấu nghệ thuật vẫn có thể kể lại cả chiều dài văn hóa mà không cần một dòng thoại. Nếu bạn từng đến Phú Quốc chỉ để nghỉ dưỡng, có lẽ đã đến lúc thử một lối đi khác, lối đi không nằm trên bản đồ du lịch, nhưng lại dẫn về những giá trị bền vững nơi đây đang gìn giữ.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
