Thomas Friedman đưa chăn nuôi bò làm dẫn chứng vì nước Mỹ sử dụng nhiều sản phẩm từ thịt bò. Nhưng không chỉ chăn nuôi bò mà nhiều hoạt động nông nghiệp khác như trồng lúa gạo cũng đang phát thải lượng khí nhà kính khổng lồ.

Số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường – Bộ NN&MT) năm 2022 cho thấy, ngành nông nghiệp chiếm khoảng 30% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn quốc. Phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp tập trung chủ yếu ở 3 lĩnh vực là trồng lúa nước (phát thải 49,7 triệu tấn CO₂, chiếm 50%), chăn nuôi (18,5 triệu tấn CO₂, chiếm 19%), quản lý đất và sử dụng phân bón (13,2 triệu tấn CO₂, chiếm 13%).

Còn theo Ngân hàng Thế giới – World Bank (WB), canh tác lúa ở Việt Nam phát thải gần 50 triệu tấn khí nhà kính mỗi năm, tức trung bình sản xuất 0,9 tấn gạo sinh ra một tấn CO₂ quy đổi. Canh tác lúa của Việt Nam phát thải khí nhà kính nhiều hơn Trung Quốc, Ấn Độ và đứng thứ 5 về phát thải trong nhóm 10 cường quốc xuất khẩu gạo.

Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030” (thường được gọi tắt là “Đề án 1 triệu hecta”) do Bộ NN&MT chủ trì, triển khai tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ ra đời với mục tiêu giảm phát thải nhà kính, canh tác bền vững nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu; từ đó, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người dân trồng lúa. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã khẳng định đây là “cuộc cách mạng cho cây lúa” nhằm nâng cao giá trị ngành hàng lúa gạo, tăng thu nhập cho nông dân và giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” theo cam kết tại Hội nghị COP26.

Một đề án nhiều lợi ích

Trồng lúa gạo phát thải nhiều khí nhà kính, nhưng nếu không trồng lúa gạo, an ninh lương thực toàn cầu sẽ gặp vấn đề nghiêm trọng. Vì vậy, phải cải tiến sao cho việc canh tác giảm phát thải nhưng lại mang lại nhiều lợi ích rõ ràng cho người nông dân; chỉ khi đó, họ mới tích cực tham gia đề án.