Bài: Minh Hoa
Ảnh: Internet

Tháng 12 luôn giống như khúc cua gắt nhất của một đường đua F1. Đó là thời điểm của những bản báo cáo tổng kết, áp lực KPI “chốt sổ”, các buổi tất niên liên tiếp và cảm giác phải kết thúc năm thật hoàn hảo. Trong guồng quay đó, nhiều người vô thức bật chế độ “tự động lái”, uống thêm cốc cà phê để tỉnh táo, thức muộn hơn để chạy deadline và tự trấn an rằng “cố nốt” vài tuần nữa là xong. Nhưng chính suy nghĩ ấy lại là chiếc bẫy khiến cơ thể dễ rơi vào kiệt sức.

Burnout không xuất hiện trong một đêm. Nó là quá trình tích tụ âm thầm, và trước khi bạn thực sự kiệt sức, cơ thể luôn cố gắng gửi đi những tín hiệu SOS. Nhận ra chúng sớm chính là cách tốt nhất để bảo vệ cả sức khỏe tinh thần lẫn thể chất của bạn.

Hội chứng “trả thù giấc ngủ”: khi đêm khuya trở thành giờ tự do

Sau một ngày làm việc dài, bạn kiệt sức nhưng vẫn nằm lướt điện thoại đến tận hai, ba giờ sáng. Đây không phải là mất ngủ. Đây là sự phản ứng tâm lý khi cả ngày bạn đã dùng hết năng lượng cho người khác, cho công việc và cho trách nhiệm. Đêm khuya trở thành khoảng thời gian hiếm hoi bạn cảm thấy cuộc sống thuộc về mình, và việc hy sinh giấc ngủ để giành lại chút tự do mong manh tạo thành một vòng luẩn quẩn mệt mỏi.

Để thoát khỏi tình trạng này, bạn cần nhận diện hành vi trước tiên. Thay vì tiếp tục lướt màn hình vô thức, hãy thử một hoạt động nhẹ nhàng hơn như đọc sách, nghe nhạc hoặc skincare chậm rãi — những việc vẫn mang lại cảm giác “cho mình”, nhưng không đánh cắp giấc ngủ.

Sự hoài nghi, thờ ơ và cảm giác tê liệt cảm xúc

Một dấu hiệu khác của burnout là khi bạn mất dần khả năng cảm nhận niềm vui — kể cả khi đạt KPI, được khen ngợi hay nhận thưởng. Ngược lại, những điều nhỏ nhặt như kẹt xe hay máy tính quay vòng cũng đủ khiến bạn cáu gắt bất thường. Đó không phải là bạn “khó ở”; đó là cơ chế tự vệ của não bộ khi bị quá tải.

Khi năng lượng cảm xúc cạn kiệt, não bộ sẽ “ngắt cầu dao”, tạo nên sự thờ ơ, xa cách với mọi thứ xung quanh. Trong giai đoạn này, việc ép bản thân hòa mình vào các buổi gặp gỡ, tiệc tùng chỉ khiến nguồn năng lượng vốn mong manh bị tiêu hao thêm. Tốt hơn hết, hãy cho mình quyền từ chối những cuộc vui không cần thiết để bảo toàn cảm xúc.

Những cơn đau mơ hồ mà thuốc giảm đau không thể giải quyết

Burnout không chỉ sống trong tâm trí; nó bộc lộ bằng cơ thể. Đau đầu dai dẳng, vai gáy căng cứng, dạ dày khó chịu hay nghiến răng khi ngủ đều là dấu hiệu cho thấy mức độ stress đã vượt quá ngưỡng. Khi tâm trí không còn đủ bình tĩnh để xử lý áp lực, cơ thể sẽ lên tiếng thay bạn.

Thay vì tiếp tục “bịt miệng” những cơn đau bằng thuốc, hãy thử những cách giúp cơ thể giải tỏa căng thẳng: vài động tác giãn cơ, một buổi massage, hoặc chỉ đơn giản là nằm yên mười phút và hít thở sâu. Những khoảng nghỉ ngắn nhưng có chủ đích này giúp nồng độ cortisol hạ xuống và giảm bớt những tín hiệu distress của cơ thể.

Sương mù não và sự đãng trí bất thường

Khi mở một tab mới mà quên mất mình định làm gì, hay đọc đi đọc lại cùng một email mà vẫn không thể tập trung, bạn đang đối diện với “brain fog” – tình trạng não bộ hoạt động như đang bị tràn bộ nhớ đệm. Làm việc đa nhiệm quá lâu khiến khả năng tập trung suy giảm nghiêm trọng, tạo ra cảm giác chậm chạp, mơ hồ và dễ lỗi.

Cách giải quyết nằm ở việc quay trở về nhịp làm việc đơn nhiệm. Hãy xử lý từng nhiệm vụ một và đặt ra các “micro-break” — những khoảng nghỉ 3–5 phút hoàn toàn không sử dụng màn hình. Bộ não cần những khoảng trắng đó để phục hồi và lấy lại độ sắc bén.

Chúng ta thường tin rằng chỉ khi hoàn thành hết mọi việc mới xứng đáng được nghỉ. Nhưng sự thật là công việc sẽ không bao giờ “hết”. Tiếp tục chạy mãi trong guồng quay mà không dừng lại chỉ khiến bạn đến gần kiệt sức hơn.

Cuối năm này, món quà ý nghĩa nhất bạn có thể tự tặng mình chính là sự lắng nghe. Đừng chờ cơ thể phải hét lên rồi mới dừng lại. Hãy chấp nhận rằng có những ngày, giới hạn của bạn chỉ dừng ở đó và điều ấy hoàn toàn bình thường.

Xem thêm bài viết liên quan: