Quảng cáo 
Bài VÂN ANH
Ảnh INTERNET
Trong khoảnh khắc buổi trình diễn cuối cùng của Alexander McQueen, tiếng đàn synth tối giản từ bản nhạc Bad Romance vút lên như một lưỡi dao cắt vào không gian. Những chiếc váy xương cá nhuốm màu huyền thoại bỗng trở thành tuyên ngôn của sự nổi loạn – một vũ điệu giữa cái chết và sự tái sinh. Đó là nghệ thuật của sự va chạm: Âm nhạc không chỉ là nền của show diễn thời trang, mà là linh hồn thổi vào vải vóc, biến sàn catwalk thành sân khấu của những giấc mơ đa chiều.
Mật ngữ của sàn catwalk
Từ những salon ở Paris vào thế kỷ 19, nơi những bản valse của Strauss hòa quyện với chuyển động của lụa là, đến show diễn bộ sưu tập (BST) Xuân – Hè 2025 của Dior với nhịp bass điện tử của Charli XCX, âm nhạc luôn là cầu nối giữa thời trang và tâm thức. Không đơn thuần là “nhạc nền”, âm nhạc đóng vai trò là ngôn ngữ bí mật giữa nhà thiết kế (NTK) và khán giả.
Những năm 1960, ban nhạc Velvet Underground với Venus in Furs đã biến sàn diễn của Yves Saint Laurent thành một cuộc cách mạng. Tiếng guitar và giọng ca đầy ma mị của Lou Reed phản chiếu sự phá cách trong những bộ suit phi giới tính nhằm biểu đạt một tuyên ngôn tự do. Đến thập niên 90, sự xuất hiện của hip-hop trong show CHANEL của Karl Lagerfeld không chỉ là sự táo bạo, mà còn là lời tuyên bố: “Thời trang phải thở cùng nhịp đập của đường phố”.
Sự hòa hợp này không phải ngẫu nhiên. Năm 2023, tại kim tự tháp Giza, Dior đã biến buổi trình diễn thành một nghi lễ huyền bí dưới set nhạc của Jeff Mills – huyền thoại Techno. Những âm thanh điện tử lạnh lùng, xen lẫn tiếng vọng từ quá khứ, đã nâng bộ sưu tập lấy cảm hứng từ chiêm tinh học lên tầm vũ trụ. Kim Jones, giám đốc sáng tạo, giải thích: “Âm nhạc của Jeff là cánh cổng đưa chúng ta vào thế giới song song – nơi thời gian không còn tuyến tính, và trang phục trở thành hiện thân của những vì sao”.
Ở Việt Nam, ta cũng thấy các NTK chú trọng lựa chọn nhạc nền cho các show diễn của mình. Như DJ Levioi, người phụ trách âm nhạc cho các show của Duc Studio và Lý Quí Khánh, chia sẻ: “Mỗi nốt nhạc phải là một đường cắt trên vải. Khi BST của Duc Studio mang hơi thở nổi loạn, tôi chọn Techno với tiết tấu gằn giọng – nó như tiếng thét phá vỡ khuôn khổ. Còn với Lý Quí Khánh, House êm dịu là lời thì thầm về sự thanh lịch vĩnh cửu”.
“Thời trang nghe được bằng mắt”
Trong bối cảnh đương đại, nhiều NTK tên tuổi như Virgil Abloh (Off-White) và Demna Gvasalia (Balenciaga) đã đẩy giới hạn xa hơn. Trong show Thu – Đông 2024 của Balenciaga, Demna chọn Moonlight Sonata của Beethoven, nhưng được phối dưới dạng “drone ambient” (thể loại âm nhạc tối giản nhấn mạnh vào việc sử dụng những âm thanh, nốt, hoặc chùm nốt được kéo dài/lặp lại). Bản nhạc cổ điển vỡ vụn, biến thành thứ âm thanh phi không gian, tương phản với những chiếc áo khoác phồng công nghệ cao – một ẩn dụ về sự va chạm giữa giá trị truyền thống và hậu hiện đại.
Alexander McQueen cũng là bậc thầy của nghệ thuật “ẩn dụ” này. Trong show Plato’s Atlantis (2010), tiếng sóng vỡ òa từ bản nhạc The Host of Seraphim (Dead Can Dance) đã biến những chiếc váy in hình sinh vật biến dị thành lời tiên tri về biến đổi khí hậu. Âm nhạc ở đây đã tạo ấn tượng như một cú hích vào nhận thức. Ngược lại, sự tinh tế của Phoebe Philo (Céline) lại nằm ở những khoảng lặng. Trong show diễn của mình, bà để mặc tiếng bước chân của người mẫu vang lên giữa không gian tĩnh lặng – một tuyên ngôn về sức mạnh của sự im lặng. Âm nhạc, hay sự vắng mặt của nó, đều là công cụ để truyền tải những thông điệp của các NTK.
Khi ban nhạc Daft Punk phối lại Giorgio by Moroder cho buổi trình diễn của Saint Laurent, họ không chỉ thêm nhịp điệu – họ thổi vào những chiếc blazer lấp lánh tinh thần phản kháng của thập niên 70. Âm nhạc trên sàn catwalk là cuộc đối thoại giữa quá khứ và tương lai, giữa kỹ thuật và cảm xúc. Nó biến vải vóc thành thơ, biến người mẫu thành nhân vật trong một vở kịch phi tuyến tính.
Như nhà phê bình Susannah Frankel từng viết: “Thời trang không mặc được bằng tai, nhưng nó có thể được nghe bằng mắt”. Trong thế giới nơi mọi thứ đều có thể trở thành nghệ thuật, âm nhạc là sợi chỉ vô hình kết nối vẻ đẹp hữu hình với những rung động vô hình – để mỗi sàn diễn không chỉ là nơi trình diễn những thiết kế mà còn là bản giao hưởng của sự sáng tạo.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
