Theo Vogue

Gilded Glamour, phong cách thời trang thịnh hành tại Mỹ vào cuối thế kỷ 19, lại nhận được sự quan tâm tới từ giới thời trang sau lần xuất hiện gần đây nhất – tại Met Gala 2022.

Winona Ryder trong vai May Welland của bộ phim The Age of Innocence, lấy bối cảnh vào đầu Gilded Age (hay Thời đại Mạ vàng) (Ảnh: Columbia Pictures / Courtesy Everett Collection)

Sự kiện Met Gala 2022 yêu cầu khách mời thể hiện vẻ đẹp sang trọng của Gilded Age trên đường phố New York thời bấy giờ. Sự trở lại trên thảm đỏ của Gilded Age (hay Thời đại Mạ vàng) đưa những tác phẩm để đời Age of Innocence The House of Mirth của nữ nhà văn Edith Wharton trở lại với công chúng. Gilded Age là khái niệm do Mark Twain gọi tên vào năm 1873, chỉ khoảng thời gian kéo dài từ năm 1870 đến năm 1890. Đây được coi là một trong những thời kỳ thịnh vượng chưa từng có với sự thay đổi quan trọng trong văn hóa và quá trình công nghiệp hóa tại Mỹ, khi những tòa nhà chọc trời và vận may dường như đều có thể xuất hiện trong một sớm một chiều.

Đối với giới thượng lưu, thời trang trong thời kỳ đó vô cùng hoa mỹ. Nhờ sự cải tiến của máy dệt chạy bằng điện và hơi nước, quá trình sản xuất vải trở nên nhanh hơn và tốn ít chi phí hơn. Do đó, trang phục của phụ nữ thường kết hợp nhiều loại vải dệt như sa tanh, lụa, nhung và tua rua. Tất cả đều được trang trí bằng các loại họa tiết phủ ngoài như ren, nơ, diềm xếp và tua rua.

Vogue số tháng 9 năm 1895, cho thấy một cặp đôi mặc trang phục cho một buổi tối trang trọng (Ảnh: Cơ quan lưu trữ Conde Nast)

Thời kỳ này chủ yếu ưa chuộng tông màu ngọc trầm đục. Những tông màu sáng hơn đa phần chỉ dùng cho đồ mặc ở nhà, vì sắc trắng rất dễ bám bẩn khi đi dạo trên đường phố New York. Mũ là vật dụng cần thiết khi ra ngoài và thường được trang trí bằng lông vũ. Trên thực tế, một tổ chức mang tên Hiệp hội Audubon được thành lập vào năm 1895 để bảo vệ các loài chim khỏi nạn buôn bán phục vụ cho nhu cầu thời trang. Áo nịt ngực Corset đã trở nên phổ biến. Trong những năm 1870 đến cuối những năm 1880, phụ nữ mặc Corset như một cách để kéo dài lưng. Trên thực tế, người ta thường ví von rằng, một chiếc Corset tuyệt vời là một chiếc phải có kích cỡ ngang một cái bàn để tổ chức cả một buổi tiệc trà. Tuy nhiên, đến những năm 1890, thứ phụ kiện này không còn được coi là hợp thời nữa, thay vào đó là những chiếc áo măng tô, váy hình chuông và kiểu tóc xù. Corset sau đó chỉ được phổ biến rộng rãi hơn nhờ vào những bức hoạ về Cô gái đồng hồ cát Gibson từ họa sĩ minh họa Charles Dana Gibson.

Một chiếc váy từ thời kỳ Gilded Age của nhà thiết kế Lucie Monnay (Ảnh: Courtesy of The Metropolitan Museum of Art)

Dù vậy, thời trang thời kỳ Gilded Age không chỉ mang vẻ trang trọng. Khi các hoạt động giải trí như đạp xe và chơi quần vợt trở nên phổ biến trong giới mộ điệu, thời trang thể thao lần đầu tiên trở thành một phần không thể thiếu trong tủ quần áo của một người dân New York thời kỳ này. Nhiều phụ nữ đã tạo ra phong cách thể thao từ một bộ quần áo sơ mi hoặc một chiếc váy dài kết hợp với một chiếc áo cánh nữ tính, cách phối hợp này giúp cho việc vận động trở nên dễ dàng hơn, như ta có thể thấy rõ ở bức chân dung nhà quý tộc Edith Minturn vào năm 1897 của danh hoạ chân dung John Singer Sargent.

Tuy nhiên, tiệc tùng, vũ hội và dạ tiệc đã tạo ra phong cách xa hoa nhất mà nước Mỹ từng chứng kiến. Những vở opera, nơi thường được những người có địa vị cao lui tới, có một quy định nghiêm ngặt về trang phục: Phụ nữ mặc váy vải tuyn để hở vai, áo choàng lót lông sang trọng và găng tay dài đến khuỷu tay, trong khi nam giới đội mũ chóp. Những năm 1880, lễ phục Tuxedo cũng bắt đầu xuất hiện ở Mỹ.

Trang bìa Tạp chí Vogue tháng 10 năm 1898 cho thấy những hình ảnh đầu tiên của phong cách thời trang mùa đông của thời kỳ Gilded Age. Phía dưới đề dòng chữ "Tôi sẽ mặc gì đây?" (Ảnh: Mildred Beardslee)

Những nữ tiếp viên tài năng nhất ở thời kỳ này tổ chức những bữa tiệc trang phục thật lộng lẫy, từ đây tạo nên những phong cách thời trang điên cuồng và viển vông. Đơn cử là sự kiện tháng 3 năm 1883 của Quý bà Alva K. Vanderbilt dành riêng cho con gái bà, Tiểu thư Consuelo, được biết đến là lễ kỷ niệm xa hoa nhất thời kỳ này. “Vũ hội của nhà Vanderbilt đã gây chấn động toàn New York hơn bất kỳ sự kiện xã hội nào từng diễn ra ở thành phố này trong nhiều năm trước đó”, tờ The New York Times đã đưa tin với một ấn tượng đặc biệt. “Kể từ khi gửi ra thông báo sự kiện, khoảng một tuần trước khi bắt đầu lễ Mùa Chay của đạo Thiên Chúa, giới thượng lưu gần như chẳng bàn tán gì khác ngoài buổi tiệc này”. Các vị khách dành sự tỉ mỉ kỳ lạ đến từng chi tiết và những khoản tiền lớn chưa từng có cho bộ trang phục của họ: Phu nhân Alice Claypoole Vanderbilt mặc đồ như một chiếc bóng điện di động với một chiếc áo choàng trắng bằng sa tanh điểm kim cương cùng mũ khảm kim cương và một chiếc bóng đèn như một phụ kiện trang sức. Trong khi đó, chị gái của bà, phu nhân Ada Smith, mặc một bộ trang phục được phủ hoàn toàn bằng lông công, từ tà váy dài đến chiếc quạt trên tay. Một vị khách khác mặc một chiếc đầm sa tanh màu kem đen thêu những ngôi sao vàng, đi kèm với một chiếc vòng cổ kim cương và cài tóc. (Không có gì đáng ngạc nhiên khi nhà trang sức cao cấp Tiffany ở Đại lộ số 5 bắt đầu phát triển mạnh trong thời kỳ này.)

Bộ trang phục dạ tiệc của vợ chồng Alva và William K. Vanderbilt vào năm 1883, được đăng tải trên Tạp chí Vogue vào tháng 6, 1926.

Để mường tượng về thời trang của Gilded Age, có lẽ chẳng gì chính xác hơn câu trích dẫn miêu tả về Nữ bá tước Olenska với nét đẹp thanh tao vô tận trong cuốn tiểu thuyết The Age of Innocence của nhà văn Edith Wharton: “Mọi thứ về nàng đều lung linh và lấp lánh rất nhẹ nhàng, như thể chiếc váy của nàng được dệt nên từ những chùm nến, và rồi nàng ngẩng cao đầu, như một người phụ nữ xinh đẹp thách thức tất thảy đối thủ của mình”.